Prawnych dywagacji ciąg dalszy...

W poprzednim roku rozważaliśmy różnicę między zawodami radcy prawnego a adwokata. Widać nie dość dokładnie, ponieważ dalej wiele osób nie rozróżnia tych dwóch zawodów. A różnica ta jest bardzo niewielka. W zasadzie ogranicza się ona do tego, że adwokat może bronić osobę oskarżoną o popełnienie przestępstwa. To jest jedyne, czego nie może wykonywać radca prawny. Inną różnicą, ale już wyłącznie z punktu widzenia radcy prawnego, czy też adwokata, jest to, że radca prawny może wykonywać swój zawód jako osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, a adwokat może wykonywać w zasadzie swój zawód wyłącznie w indywidualnej kancelarii prawnej, ewentualnie może założyć spółkę z adwokatami, radcami prawnymi, doradcami podatkowymi. Przede wszystkim właśnie stąd wywodzi się taki naturalny podział pomiędzy adwokatami rynku usług prawnych. Adwokaci przede wszystkim bronią w procesach karnych, natomiast radcowie prawni skupiają się na obsłudze prawnej firm, urzędów i prowadzeniu spraw cywilnych (sprawy windykacyjne, o odszkodowania, spadkowe, podziału majątku po rozwodzie itp.) i rodzinnych (głównie sprawy o rozwód). Kolejną różnicą, widoczną w sądzie, jest kolor togi. Zarówno adwokat, jak i radca prawny, mają togi w kolorze czarnym, przy czym różnią się one kolorem żabotu. Radcowie prawni mają kolor niebieski, natomiast adwokaci zielony. Zarówno tytuł adwokata, jak i radcy prawnego, jest chroniony prawem. Oznacza to, że może go używać wyłącznie osoba, która zdobyła odpowiednie kwalifikacje po ukończeniu studiów wyższych i najczęściej aplikacji radcowskiej albo adwokackiej. Pomoc prawna, obsługa prawna, świadczona przez radcę prawnego i adwokata ma na celu ochronę interesów prawnych ich klientów. Jednym z przejawów dbałości właśnie o interesy klienta jest obowiązek zachowania w tajemnicy wszystkiego, o czym radca prawny i adwokat dowiedzieli się w związku ze świadczeniem pomocy prawnej. Obowiązek zachowania tzw. Tajemnicy zawodowej nie jest ograniczony w czasie. Oznacza to, że jeżeli radca prawny prowadził obsługę prawną jakiejś firmy, to po zakończeniu tej obsługi nadal zobowiązany jest do zachowania w tajemnicy wszystkiego o czym się dowiedział. Zawód radcy prawnego polega przede wszystkim na świadczeniu pomocy prawnej, a szczególnnie na udzielaniu porad prawnych, konsultacjach prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych, przygotowywaniu i opiniowaniu umów oraz występowaniu przed sądami i urzędami. Radca prawny może być pełnomocnikiem swojego klienta w sprawach cywilnych, gospodarczych, rodzinnych, spadkowych, o zasiedzenie, o alimenty i wielu, wielu innych sprawach. Często pomija się również sprawy administracyjne, w tym również przed wojewódzki sądem administracyjnym, czy Naczelnym Sądem Administracyjnym. Radca prawny, obok adwokata, jest również podmiotem, który może wnieść skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Tu bowiem obowiązuje tzw. Przymus adwokacko – radcowski. Oznacza to, że żaden podmiot nie może sobie sam napisać i wnieść skargi kasacyjnej, musi to w jego imieniu zrobić adwokat lub radca prawny. Konieczne jest wyjaśnienie jednej kwestii. Radca prawny może poświadczać odpisy dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem, ale tylko w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Poświadczenie takie zawiera podpis radcy prawnego, datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, a gdy zażąda tego klient, również godzinę dokonania czynności. Jeżeli dokument zawiera cechy szczególne, np. dopiski, poprawki, uszkodzenia, radca prawny powinien zaznaczyć to w treści poświadczenia. Miejmy jednak na uwadze, że radca prawny ani adwokat nie pełnia podobnej roli jak notariusz. Przepisy przewidują, że radca prawny, czy adwokat, może poświadczać dokumenty w postępowaniach, które prowadzi, np. W postępowaniu cywilnym, czy administracyjnym. Pozwala to na niedołączanie do pozwu oryginałów dokumentów. Czyni się to wyłącznie wtedy, gdy zażąda tego sąd lub inny organ prowadzący postępowanie. Często dzieje się tak na wniosek drugiej strony postępowania. Pomocą prawną jest szczególnie udzielanie porad i konsultacji prawnych, opinii prawnych, zastępstwo prawne i procesowe. Pomoc prawna w przypadku firm, przedsiębiorstw, to inaczej obsługa prawna. Rozróżnia się różne modele obsługi prawnej firm, ale o tym jeszcze będzie mowa później. Radca prawny wykonuje zawód na podstawie umowy o pracę albo na podstawie umowy cywilnoprawnej, przy czym w takiej sytuacji radca prawny prowadzi kancelarię radcy prawnego indywidualną lub w jednej ze spółek. Radca prawny może założyć spółkę cywilną lub jawną, w której wspólnikami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę. Radca prawny może założyć spółkę partnerską, w której partnerami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę. W końcu radca prawny może założyć spółkę komandytową lub komandytowo-akcyjną, w której komplementariuszami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę. Jedynym przedmiotem działalności tych spółek jest świadczenie pomocy prawnej (obsługa prawna) na rzecz klientów. Jeśli chodzi o zakres pomocy prawnej (obsługi prawne), to zawsze określa go umowa kancelarii prawnej z klientem. To samo dotyczy terminów i warunków wykonywania obsługi prawnej, a przede wszystkim wynagrodzenia. Radca prawny i adwokat może udzielić dalszego pełnomocnictwa, czyli tak zwanej substytucji innemu radcy prawnemu, adwokatowi, prawnikowi zagranicznemu wykonującemu stałą praktykę. Dziwne, że w zakresie wykonywania zawodu radca prawny nie może udzielić substytucji dordacy podatkowemu, skoro może z nim założyć spółkę. Osoby fizyczne z pomocy adwokata lub radcy prawnego korzystają raczej sporadycznie, gdy coś się dzieje. W takim razie idziemy do radcy prawnego czy adwokata jak do lekarza. W trakcie takiej wizyty może się okazać, że niezbędne będzie prowadzenie sprawy przed sądem lub jakimś innym organem państwowym. Wtedy radca prawny, czy adwokat, mogą udzielić nam pomocy i reprezentować nas w sądzie. Oznacza to, że wszelkie pisma do sądu przygotowuje adwokat lub radca prawny, reprezentuje on nas także przed sądem. Pamiętać jednak należy, że wszystko, co w trakcie sprawy zrobi adwokat lub radca prawny odnosi skutek względem nas samych, ponieważ on działa w naszym imieniu prowadząc naszą sprawę. Stąd wynika również to, że możemy czasem nie zgadzać się ze stanowiskiem radcy prawnego lub adwokata, ale w takiej sytuacji, np. Na rozprawie bezpośrednio możemy powiedzieć, że odwołujemy wniosek lub oświadczenie zlożone przez pełnomocnika, nawet jeśli jest nim radca prawny, adwokat, czy doradca podatkowy. Nieco inaczej, choć również podobnie, działa to w przypadku obsługi prawnej firm. Przy obsłudze firm największą odmiennością jest to, że takie świadczenie pomocy prawnej ma charakter ciągłej współpracy kancelarii prawnej z obsługiwaną firmą. Kancelaria prawna zapewnia w takim przypadku obecność prawnika, radcy prawnego lub adwokata, w siedzibie obsługiwanej firmy. Prawnicy kancelarii prawnej są również do dyspozycji dla firmy w swojej siedzibie. Jeśli zachodzi konieczność pomocy prawnej poza siedzibą firmy oraz kancelarii, np. w trakcie negocjacji prowadzonych przez klienta kancelarii prawnej, prawnicy (adwokat lub radca prawny) uczestniczą w tych czynnościach razem z klientem. Najczęściej jednak prawnik, bez względu na to czy chodzi o adwokata, czy o radcę prawnego, kojarzy nam się z prowadzeniem spraw sądowych i procesowaniem się. Wtedy ich obecność jest najbardziej rzucająca się w oczy. Ale kancelaria radcy prawnego, Kancelaria adwokacka, czy bardziej ogólnie, Kancelaria prawna, to nie tylko prawnicy, adwokaci czy radcowie prawni. W zespole kancelarii prawnej znaleźć się mogą także doradca podatkowy, rzecznik patentowy, choć ten ostatni to raczej wyjątek i rzadkość. W przyszłości z pewnością dojdzie do połączenia zawodów adwokata i radcy prawnego, ponieważ zawody te w chwili obecnej już w ogóle się nie różnią, a ograniczenie radcy prawnemu możliwości obrony oskarżonego w procesie karnym należy uznać za anachronizm po prostu. Najbardziej sensownym rozwiązaniem wydawać się może utworzenie jednego zawodu w taki sposób, aby prawnicy mogli deklarować specjalizację. Pomogłoby uniknąć to takich sytuacji, jakie mają miejsce w chwili obecnej, czyli zlecania np. obrony z urzędu adwokatowi, który nie specjalizuje się w prawie karnym, bo również i tacy się zdarzają. Chociaż faktycznie regułą jest to, że adwokat to obrońca w sprawach karnych a radca prawny to prawnik od prawa cywilnego, spadkowego i przede wszystkim gospodarczego. Taki podział wykształcił się niejako naturalnie, wydaje się że spowodowany został umożliwieniem radcom prawnym pracy na podstawie umowy o pracę, czego nigdy nie mogli robić adwokaci. Dzisiaj z perspektywy czasu podział ten jest bez sensu, jeśli przejście między zawodami jest możliwe w każdej chwili. Zarówno adwokat w każdym momencie może złożyć wniosek o wpis na listę radców prawnych, jeśli będzie chciał podjąć pracę na etacie, jak i radca prawny, który nie jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę zechce być obrońcą oskarżonych w procesie karnym, wystarczy że złoży wniosek o wpis na listę adwokatów, aby zostać adwokatem i móc prowadzić kancelarię prawną jako kancelarię adwokacką, a nie występować w obrocie jako kancelaria radcy prawnego.